By szkolenie było jak najbardziej efektywne, należy przede wszystkim właściwie określić potrzeby uczestnika. Indywidualna praca z trenerem musi mieć konkretnie zaznaczone ramy – tylko w taki sposób zajęcia mają szansę zostać właściwie zorganizowane. Dlatego też niezbędna jest rozmowa, która pozwoli sprecyzować oczekiwania klienta, a w konsekwencji – odpowiednio dobrać program spotkania.

Kolejnym istotnym elementem na wstępnym etapie szkolenia jest ocena predyspozycji uczestnika. Każdy ma mocne i nieco słabsze strony; tematy, w których czuje się pewniej i działki, które postrzega jako swoją piętę achillesową. Co ważne, nie zawsze nasza własna ocena możliwości jest zbieżna z tym, jak postrzega nas otoczenie. Dlatego też właściwe sklasyfikowanie cech klienta jest fundamentalne w procesie doskonalenia jego umiejętności. Cytując filozofa i poetę, Jamesa Feiblemana:

W jaki sposób wykonać wizerunkowy rachunek sumienia? Najprostszym sposobem jest analiza wystąpień, które mamy już za sobą. Jeśli dysponujemy nagraniami, na których wykonujemy prezentacje bądź wypowiadamy się w mediach, będą one nieocenionym źródłem informacji oraz szansą na to, by spojrzeć na siebie oczami innych. Duże znaczenie ma tu także uzyskanie bezstronnej opinii trenera, którego perspektywa może znacznie odbiegać od podejścia samego zainteresowanego.

Istotnym elementem prowadzonego przeze mnie warsztatu jest wykonanie nagrań, w trakcie których rejestruję zachowanie uczestnika w obliczu wyzwań, które mogą stanąć przed nim również poza salą szkoleniową. Tego rodzaju materiały pozwalają uzyskać pełny obraz reakcji i odpowiedzi w szerokim spektrum okoliczności, co jest doskonałym punktem wyjścia dla dalszych stadiów zajęć.

Wiedząc, nad jakimi aspektami naszych prezentacji powinniśmy pracować, możemy przejść do kolejnego etapu, jakim jest właściwa kreacja wizerunku.

Tylko jak poprawnie zdefiniować, co składa się na nasz wizerunek? Na to pytanie odpowiedziała dr Laura Morgan Roberts z amerykańskiego Uniwersytetu Wirginii, w rozmowie z Mallory Stark z Harvard Business School. Jej zdaniem jest to zbiór charakterystycznych cech, odzwierciedlających obraz naszych kompetencji i charakteru w oczach innych ludzi. Co wynika z takiej definicji? Przede wszystkim to, że sposobu, w jaki jesteśmy postrzegani przez otoczenie, nie można traktować jako obiektywnej oceny naszych możliwości. Jest to jedynie subiektywna wizja, którą kształtuje wiele czynników. Wizerunek jest pewnego rodzaju iluzją – to kreowanie elementów rzeczywistości, na poparcie wybranej przez nas tezy.

Co w takim razie składa się na wizerunek? Najprościej rzecz ujmując: zachowanie oraz wygląd. Dobra wiadomość jest taka, że nad jednym i drugim można pracować, uwypuklając elementy, które chcemy eksponować oraz tuszując cechy, których wolelibyśmy się pozbyć. Wiele osób żyje w przekonaniu, że największe znaczenie ma wygląd zewnętrzny: odpowiednio dobrana garderoba, fryzura czy makijaż, mogą oczywiście w istotny sposób wpłynąć na to, jak postrzega nas otoczenie, ale to dopiero połowa sukcesu. Niemniej, diabeł tkwi w drugiej połowie. Odpowiednia postawa, gestykulacja czy mimika to elementy, które większości odbiorców trudno będzie świadomie zdefiniować, jednak z pewnością zostaną one uwzględnione w ich ocenie ogólnego wrażenia, jakie sprawia dana osoba.

Na kreowanie wizerunku, obok stałych elementów prezencji, ma wpływ również umiejętność odpowiedniego przygotowania do wystąpienia – czy to zabrania głosu na forum czy też wypowiedzi dla mediów. Skuteczne przekazanie myśli bądź koncepcji zazwyczaj poprzedzone jest opracowaniem pewnej struktury, która pozwala na zaakcentowanie określonych elementów wystąpienia, a – w razie konieczności – także zakamuflowania innych jego części.
Najbardziej doświadczeni mówcy są oczywiście w stanie podejmować decyzje, co do charakteru przekazu, dość spontanicznie. Sprawnie odpowiadają na pytania dziennikarzy lub publiczności, zwracając ich uwagę na kwestie, które chcieliby utrwalić w świadomości odbiorców. Tego rodzaju umiejętność to często kwestia praktyki. Osoby rzadziej wypowiadające się publicznie mogą osiągnąć podobne efekty skrupulatnie planując wystąpienie – tę sztukę także można opanować, a jej tajniki zgłębić podczas pracy z trenerem.

Moment, gdy stajemy przed grupą współpracowników, publicznością czy kamerą, dla wielu z nas jest nie tyle trudny, co wręcz paraliżujący. Trzęsące się kolana, spocone ręce, przyspieszony oddech i łamiący się głos – walczył z nimi prawie każdy, ale nie każdy wyszedł z tego starcia obronną ręką. Wszystkie wspomniane reakcje, i wiele innych, można jednak skutecznie opanować, bądź przynajmniej sprytnie zakamuflować. Techniki, które pozwolą zapanować nad własnym ciałem i nie dać się ponieść emocjom szczegółowo omawiam podczas indywidualnych szkoleń.

Rdzeń szkolenia stanowi blok zorganizowany w formie warsztatu, podczas którego uczestnik ma szansę zmierzyć się z zadaniami imitującymi te, które wykonuje na co dzień. W zależności od profilu, mogą to być prezentacje pewnych zagadnień, jak również wypowiedzi dla mediów – czy to udzielane spontanicznie, czy też w formie krótkiego wywiadu o określonej tematyce. Charakter ćwiczeń zawsze dostosowany jest do potrzeb klienta i rozwija umiejętności niezbędne, by czuł się podczas wystąpień pewniej i jak najlepiej radził sobie ze stojącymi przed nim wyzwaniami.

Bez względu na wybrany przez klienta model szkolenia, jednym z jego elementów jest komunikacja niewerbalna – w tym także mowa ciała. Zgodnie z modelem skonstruowanym przez Alberta Mehrabiana, jedynie 7% przekazu zależy od wypowiadanych przez nas słów, 38% leży w tonie naszego głosu, a aż 55% jest ściśle związane z językiem ciała – w tym także mimiką. Wspomniana teoria ma swoich zwolenników, ale i przeciwników – dyskutują oni przede wszystkim o proporcjach. Jeden aspekt modelu Mehrabiana jest jednak poza tą dyskusją – siła przekazu z pewnością nie leży wyłącznie w wypowiadanych przez nas słowach. Można jedynie polemizować, jak duże znaczenie przypisać pozostałym elementom prezentacji, które również mają wpływ na odbiór treści.

Zarówno podczas wystąpień publicznych, jak i wypowiedzi dla mediów, pojawiają się elementy, nad którymi nie mamy kontroli. Niespodziewane pytania, komentarze czy polemika, niedoświadczonych mówców mogą zbić z pantałyku, ale ich „pole rażenia” da się skutecznie zmniejszyć. Istnieją techniki, które w kłopotliwych sytuacjach służą jako koło ratunkowe i pozwalają niezauważenie oddalić się od kwestii, których omawianie stanowiłoby zbyt duże wyzwanie. Warto je znać i umieć z nich korzystać, ponieważ nie zawsze znamy odpowiedź na każde pytanie, a dywagacje niekoniecznie muszą nam być na rękę. Tego rodzaju rozwiązania również szczegółowo omawiam w trakcie szkoleń.

Uczestnik, który zapozna się ze wszystkimi blokami opracowanego przeze mnie szkolenia, może liczyć nie tylko na zdobycie teoretycznej wiedzy, ale przede wszystkim praktycznych umiejętności. Pozwolą mu one z większą pewnością podejść do wyzwań, z jakimi mierzy się na co dzień.

Proponowany przeze mnie program rozwija możliwości uczestników, a zdobyte podczas jego realizacji nowe kompetencje stają się solidnym fundamentem pod budowę przemyślanego i profesjonalnego wizerunku. Obok sztuki prezentacji, składa się na niego wiele elementów, którym warto poświęcić nieco uwagi. Dlatego też finalny etap szkolenia stanowi podsumowanie zdobytych umiejętności, ale i wytyczenie ścieżek dalszego rozwoju – zarówno w samodzielnym pogłębianiu posiadanej już wiedzy, jak i eksplorowaniu nowych kierunków.